Köz qaras Paren Svoy Sestra Seks Qazaq handığına jıl. Belgili qoğam jäne öner qayratkeri, sayasi publicist H. Qoja-Ahmet «Ereuil atqa er salmay», «Ziyalı kim, ziyandı kim», «Qazaq äni qalay kosmopolittendi», t. Ol jıldar aralığında KSRO ükimetiniñ halıqqa nasihattağan resmi tarihına öz pikirin aytıp «Odaq pa, älde otar ma? Bwl eñbekterinde ol KSRO-nıñ totalitarlıq-otarşıl jüyesin sınap, äşkerelegen. Sol üşin jıldarı eki ret sayasi repressiyağa wşırap, esimi jılı «Älemdik sayasi twtqındardıñ Hel'sinki tizimine» jazıldı. Wsınılıp otırğan bwl kitapta H. Qoja-Ahmet bügingi qazaq, Paren Svoy Sestra Seks, özbek, qırğız halıqtarınıñ ata-babaları — şığıs Paren Svoy Sestra Seks Hİİİ ğasırda Şıñğız han basşılığımen qwrğan Mäñgiel memleketine qatıstı resmi tarihta qalıptasqan pikirlerdiñ köpşiligine sın twrğısınan qarap, köp ğasır jwmbaq bolıp kelgen mäselelerge öz payımın aytadı. Mäñgiel memleketin qwrğan şığıs türkteri. Bäyterek ağaş tamırı neğwrlım tereñ bolsa, ol qanday da bir dauıldarğa tötep beredi, topıraq tereñindegi ılğaldı alıp, qwrğaqşılıqqa da des bermey, japıraqtarın jayqaltıp, twqım şaşıp, önip-ösuin jalğastıradı. Onıñ osı qasieti adamzat qoğamımen salıstıruğa keledi. Eger Wlt-bäyterektiñ tarih-tamırı tereñ bolsa, osı wltqa jatatın halıqtıñ ruhı da quattı bolmaq. Wlttıñ adamnıñ ömirde qadamın nıq, senimmen basuı — onıñ öz halqınıñ tarihın ayqın bilip, sol tarihınan ruhtana aluına baylanıstı. Öziniñ keşegisin biletin halıq qana bügin ne isteu qajettigin, erteñgi jağdayınıñ qalay boların dwrıs bağdarlay almaq. Al halqınıñ tarihınan beyhabar kisi ata-anasınıñ kim ekenin bilmeytin, olardı maqtan twta almaytın, özgeniñ bosağasında ösken janday jasıq, jaltaq minezdi boladı. Wltınıñ tarihın şala-şarpı biletin, sol sebepten odan jigerlenip ruhın kötererlik ülgi, önege tappağan jan öz wlttıq qwndılıqtarın oñay tärk eter, bötenge eliktegiş, assimilyaciyalanuğa ikem könbis, tabansız keledi. Äsirese, tarihi jadı mügedektikke wşıratılğan wlt der kezinde öz ruhın köterer tarihın tügendep otırmasa, künderdiñ-küninde özgeniñ otarına aynalmaq. Sodan wlttıq qasietteri: tili, mädenieti, salt-dästürinen ayırılıp, aqırı jer betinen müldem atı öşedi. Mwnday küyge halıqtı maqsattı türde — tarihındağı abıroylı isterin qasaqana aytpay, sanasına tek onıñ älimsaqtan äljuaz etnos ekendigin qwya beru arqılı da wşıratuğa bolatınına mısal tolıp jatır. Wlttıñ ruhtana alar ayqın tarihınıñ boluı, onıñ tiisti därejede nasihattaluı sol halıqtıñ bügin de, keleşekte de twğırınıñ bekem boluınıñ kepili. Osı twrğıdan bağamdar bolsaq, qazaq halqınıñ tarihi twğır-tamırınıñ jay-küyi turalı ne ayta alamız? Ärine, bwl mäselede bizge bağa, birinşi kezekte, «Qazaq etnosı» bolıp şañıraq kötergen jıldan bastalıp, büginge deyingi tarihımızğa berilmek. Biraq, sol kezderi «Qazaq handığın» qwrğanımızğa birimiz maqtansaq, endi birimiz mwnıñ Kerey men Jänibek swltandardıñ Joşı wlısınan Şağatay wlısınıñ Moğolstanına auğan is-äreketi bolğanın, bwl onısız da «qazaq» Aqordanı eki jarım ğasırlıq qaqtığıstarğa wşıratıp, aqırı bir etnos derlik halıq Qazaq, Özbek bop bölinip tınğanın aytadı. Özara kikiljiñ basılar-basılmastan qazaq «Joñğar şapqınşılığı» atalğan oyrat-qalmaq oyranımen «aqtaban şwbırındığa» wşıradı. Iä, osı kezeñde elimizdi qorğağan batırlar erligi maqtanğa twrarlıq. Biraq sol kezde-aq ekinşi twstan orıs otarşıları elimizge es jiğızbastan jaulap jatqandıqtan, halqımız joñğardı jeñgen jeñisiniñ bayanın köre de almadı. Al odan keyingi eki jarım ğasırlıq tarihımız orıs otarşıldarınıñ jüyeli türde qazaqtı joyuğa bağıttalğan ezgi, genocidterine tolı. Söytip qazaq halqı bayağı «Qoy auzınan şöp almas», momın küyinen arıla almağan jağdayda. Ärine, bwl el bileuşilerge de, qazaq jeriniñ baylığına qolın malğan şeteldikterge de asa tiimdi. Biraq mwnday ahual, qanşa jerden täuelsizdigin jariyalasa da, qazaqtıñ keleşegin bwlıñğır etip otır. Degenmen, qoğam ünemi «qaynap jatatın» tiri organizm bolğandıqtan, qazannıñ qaqpağı jabılğan küyinde mäñgilik qala almaydı. Halıq bäribir öz ruhın köterer «passionarlıq minez» tanıtqan tarihi kezeñin izdemey, añsamay twrmaydı. Mwnısız ol özin meşeu, özge eldermen terezesi teñ emes sanap, qorlanu seziminde bolıp, osıdan soñ öz keleşegine senimnen ayrıladı. Osınday sebepterden bergi tarihınan wlttıq ruhın köterip, jigerin janır passionarlıq mısal taba qoymağan bügingi qazaq azamatı äridegi tarihına üñiledi de, Şıñğız han imperiyası qwrılğan kezeñge den qoyadı. Bwğan negiz de joq emes. Öytkeni, Şıñğız han imperiyasınıñ qwrıluı men onıñ wrpaqtarı basqarğan memleketter turalı şejire, qwjattarda büginde qazaq wltınıñ qwramındağı türk tekti rular köptep ataladı.
Hondemir Giyas-ad-dinniñ «Moğoldar tarihında»: «Vse nazıvali ego Çingizom i slavili novoe imya sie, ibo ono znaçit Car' Carey na yazıke Turanskom» SPb, , 18 bet , dese, jılı jazılğan Qadırğali Jalayırdıñ «Jılnamalar jinağında» da: «Çiñgiz han temek padşahlar padşahı temek bolur. Moñğoliya ğalımı O. Biraq mwnday ahual, qanşa jerden täuelsizdigin jariyalasa da, qazaqtıñ keleşegin bwlıñğır etip otır. Ot bednosti, nişetı, bessiliya i nedomoganiy oni prebıvali v postoyannoy peçali i grusti. Til zañdılığına säykes emestigi moñğol söziniñ «mwñ ol» — dan şıqpağanın añğartsa kerek.
Copyright:
parenitsa (popara): papara, undan yapılan bir çorba çeşidi. paresnitsa (ostavena, razvedena jena): terkedilmiş, boşanmış. kendi, kendinin: svoy, svoya, svoye (svoy, svoya, svoe) kendi: se, sa (se) kzkarde: sestra, sestri () (sestra) kzkardeik: sestritsa () kk kzkarde. pàren (paren, parna, -o): haşlanmış. "Intsest mama i syn (1)" sorgusu için arama sonuçları Yandex'te.Abay: «Eski oyğa köñlim toladı, Tiriltip ötken qwrğırdı». Oñtüstik Qıtay tarihşısı Huan Çjen j. Alayda Raşid ad-din olardı «türk» dep atamağan. Balasağwnnıñ «Qwtadğu bilik» şığarmasındağı «baqı» sözin arab sözi, mağınası « postoyannıy, veçnıy » deydi. Pomak en Son Document pages. Qaşqari «türkter» dep negizinen Afrasiyyab wrpaqtarı bileytin Qarahandıqtar memleketindegi Jetisu,Taraz, Qaşqariya ölkeleri taypalardı atap, şığıstağı Jalayır, Kereyit, Nayman, Qiyattardı mülde söz qılmağan. Nege ekenin, Qadırğali Jalayır, Äbilğazı bahadwr, Mäşhür Jüsip eñbekterindegi «Şıñğız» dep jazılğan sözdi, soñğı jıldarı qazirgi qazaq tilinde şığaruşılar «Şıñğıs» dep özgertip jür. Endeşe, Şıñğız han jılğı qwrıltayda öz halqın «soltüstik jabayıları» dep ayttı deuşi tarihşı Sanan şeşenniñ sözi şındıqqa kelmeydi. Ol tek küni-büginge şeyin türk tekti halıqtar mekendep otırğan geografiyalıq aymaqtarda twratın elderdi ğana «türkter» degen. Sol tarihi däuirdi zertteuşiler ortasında Şıñğız han qwrğan memlekettiñ halqı qanday tilde söylegendigi jöninde bir twjırım bolmay keledi. Endeşe, «mengu» sözi nelikten tek sol oqiğadan bir mıñ jıldan asqanda, jaña jıl sanaudıñ H ğasırında ğana qıtay tarihnamalarına jazılğan?! Köptegen şejireşi, tarihşılardıñ älgindey pikirler aytu sebebi — olar H-Hİİİ ğasırlardağı qıtay derekterindegi «men gu», sonday-aq Hİ ğasırda jazılğan J. Po moemu mneniyu, eto bol'şaya natyajka ob'yasneniya slova «çingis» ot «tengis»,— deydi Belgrad. Biri imperiya şığısında jazılıp «moñğoldardıñ tüp atası» Börteni Tibetten şığarğan, biri Orta Aziyada jazılıp, onıñ Börteniñ ataların Türkstannan, keyinnen özin Qiyat taypasınan ösip-öngen «moñğol» laqabtı türkterdi bastattırıp Ergene qonnan şığarğan şejirelerdiñ qaysına senemiz? Bükil Türk halıqtarı bwlardan şıqqan joq, osı ekeui — hunnu da, tatar da türktiñ Aziya şığısındağı bwtaqtarı ğana. Barça uluğlar ol mağnanı qabul qıldılar» Şıñğıs han demek — patşalardıñ patşası demek boladı. Jaratuşınıñ balama atı retinde «aqiqat» sözin qoldanu dästürin jer şarınıñ är tarabındağı halıqtarda kezdestiruge boladı. Şıñğız han basşılığımen qwrılğan memleket halqınıñ türktik esimderi, tilindegi türk sözderi turalı qanşama avtorlar nebir dälelder aytuda. Hüseyin Rahmi Gürpınar. Biz N. Kakim obrazom nemnogoçislennıe mongolı, kotorıh bılo çut' bol'şe polumilliona, mogli zahvatit' polmira! Standart Bulgarcada yoktur. Sol sebepten özge wlt ğalımdarına «bwzılğan» sözderdi qayta qalpına keltiru asa qiın. Şın mäninde, «moñğol» mäñgiel men «moğol, muğul» bir halıqtıñ — şığıs türkteriniñ atauı. Sodan bastap Qıtay tarihında «mıñqol» degen söz soltüstikte twratın adamdardıñ atauı bolğan jäne qazirgi Moñğoliya degen jerdiñ atı «Mıñ qol eli» dep atalıp ketken edi deydi N. Biz «ras, aqiqat» sinonimi retinde qolanıp jürgen «şın» sözi qıtaydıñ «çjen', çin» sözi sol tilde de «aqiqat, şın» istina, pravda mağınasın bildiretini ras. Ärine, Türkstan soñğı birneşe ğasır Resey men Qıtay otarı bolğandıqtan tarihımızdı da solar jazıp, al özimiz de, biz turalı bilmek özge el tarihşıları da, negizinen, solar jazğan tarihtı qaytaladıq. Sonda, Şıñğız — «şıñday biik, äri qwzday tömen» degen söz bolmaq pa? Sartqoja , «Ötüken wyısında otırsañ mäñgi el twta otırar ediñ» M. Bastapqıda «moñğol» sözin etnos atauı dep qabıldağan L. Amanjolov dep audarğan. Ras, Hİ ğasırda jazılğan M. Istoriya Sredinnoy Azii ne mojet bıt' nam ponyatna, esli mı ne uçtem dvuh razrıvov tradicii», depti b. Podskazkoy k ponimaniyu mojet slujit' mongol'skaya tradiciya! Osı kitaptıñ 8-tarauındağı «ğol» sözine anıqtamanı qarañız.
